Gwaith Aristotle, yr enwog philosophydd : sef ei gyflawn brif orchestwaith, yn amlygu dirgelion natur mewn perthynas i genhedliad dyn : at yr hyn ychwanegir meddyginiaeth deuluaidd, yn cynwys meddyginiaethau profedig i'r amrywiol glefydon sydd yn dueddol i ddigwydd i'r corph dynol : hefyd, ei fydwraig brofedig, sef hyfforddiadau hollol angenrheidiol i law-feddygon, bydwragedd, mamaethod, a merched yn planta : ynghyd a'i orchest-lyfr, yn cynnwys amrywiol ofyniadan ac attebion perthynol i ansawdd corph dyn : a'i gymmunrodd olaf, yn gosod allan ddirgelion natur yn nghenhedliad dyn / wedi ei gyfieithu o argaffiad newydd diwiedig.

  • Aristotle, pseud.
Date:
[between 1840 and 1849?]
Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: Gwaith Aristotle, yr enwog philosophydd : sef ei gyflawn brif orchestwaith, yn amlygu dirgelion natur mewn perthynas i genhedliad dyn : at yr hyn ychwanegir meddyginiaeth deuluaidd, yn cynwys meddyginiaethau profedig i'r amrywiol glefydon sydd yn dueddol i ddigwydd i'r corph dynol : hefyd, ei fydwraig brofedig, sef hyfforddiadau hollol angenrheidiol i law-feddygon, bydwragedd, mamaethod, a merched yn planta : ynghyd a'i orchest-lyfr, yn cynnwys amrywiol ofyniadan ac attebion perthynol i ansawdd corph dyn : a'i gymmunrodd olaf, yn gosod allan ddirgelion natur yn nghenhedliad dyn / wedi ei gyfieithu o argaffiad newydd diwiedig. Source: Wellcome Collection.

    32/480 (page 28)
    Os, ga;i tyny, y mŷn dyn amgyffred rhagorol- rwydd ei enaiá, bydded iddo droi ei olwg oddi- mewn, ac edrych iddo ei hun, a chwilio eit'eddwl ei hun yn ddiwyd; ac yno efe a wêl lawer o ddoniau rhyfeddol, ac addurniadau ardderchog, a raid ei lenwi â syndod ac aruthredd; megis rheswm, dëalltwriaeth, rhyddid yr ewyllys, côf, &c., ag ydynt yn dangos yn eglur fod yr enaid yn ddisgynedig o ddechreuad nefolaidd; a’i fod gan hyny, o barhâd annherfynol, ac heb fod yn ddarostyngedig i ddiddymiant. Etto, o herwydd ei aml swyddaua’i weithrediadau tra yn ycorph, y mae yn myned dan amrywiol enwau : canys, pan y mae yn adfywio y corph, gelwir ef enaid; pan y mae yn rhoddi gwybodaeth, gallu’r medd- wl i farnu; a phan y mae yn ad-alw pethau a aethant heibio, y côf; tra y mae yn ymresymu ac yn dirnad, rheswm; tra mae yn myfyrio, yr yspryd; tra mae y rhanau teimIadol,y synwyrau. A’r rhai hyn ydynt y prif swyddau, trwy y rhai y mae yr enaid yn mynegi ei alluoedd, ac yn cwblhau ei weithrediad. O herwydd, ei aneddle yn bod yn y rhánau nchaf o’r oorph, y mae yn taenu ei rym i bob aelod. Nid yw wedi ei gen- hedlu oddiwrth y rhieni, nac yn gymysgedig â sylwedd tew, ond anadl rhoddedig Duw, yn deillio yn ddigyfrwng oddiwrtho Ef; nid yn myned heibio o un i arall, fel yr ydoedd barn Pythagoras, yrhwn oeddyn dàl traws-eneidiad; ond fod yr enaid yn cael ei roddi i bob baban trwy dywalltiad, yw y farn fwyaf derbyniol ac union-gred. Ac mae y dysgedigion yn yr un modd yn cyduno, fod hyn yn cael ei wneuthur pan y perfîeithir y baban yn y groth, yr hyn sy’n digwydd oddeutu y 24 dydd ar ol beichiogiad; yn enwedig i wrrywiaid, pa rai yn gyft'redinol 1